Tarlada maliyetler epeyce yükseldi. Üretim maliyetleri karşılayamayan çiftçi, yeni ekim için fikirli. Üreticide 1 lira olan patates tüketiciye 4.5 liraya ulaşıyor. Halde 15 lira olan sarımsak market rafında 30 lira. Domateste de durum çok farklı değil. Markette 2.5 lira olan domatesin tarladan çıkış fiyatı yalnızca 30 kuruş. Münasebetiyle makas gün geçtikçe açılıyor. Tarladaki randımandan şad olan üreticiler, satış fiyatlarının ucuzluğundan ve girdi fiyatlarındaki yükselişten ötürü epeyce sıkıntılı. Eskişehir’in Tepebaşı bölgesinde yazlık patates sökümü başladığını tabir eden üreticiler, bölgede yaklaşık bin 500 dönüm patates ekimi yapıldığını aktardı. Bu sene randımandan ötürü şad olan üreticiler, geçen seneye göre mazot ve gübre üzere temel girdilerin fiyatlarının 2 katına çıktığını vurguladı. Satış fiyatlarından yana da sıkıntılı olan üreticiler, patatesi 1 liraya satıyor.
Adana’da halde 15 ile 18 lira ortasında fiyatı olan sarımsak, pazarlarda 30 liraya satılıyor. Bahçede kilosu 1.5 ile 2 liraya alınan ve 8 ay soğuk hava depolarında bekletilen yatak limonu da pazarda 10 liraya kadar tezgahlara çıkıyor.
Balıkesir’in Bandırma ilçesinde domates hasadı sıkıntılarla başladı. Domates üreticileri mahsullerini düşük fiyatlarla alan salça fabrikalarına reaksiyonlu. Markette 2.5 liradan satılan domates tarlada 30 kuruşa alıcı buluyor.
Tepebaşı Ziraat Odası Lideri Süleyman Buluşan, üreticinin fiyatlar düşer mi endişesinin ilerleyen günlerde artacağını söyledi. Buluşan, tarladan 1 liraya satılan patatesin markette 4 liraya satıldığını tabir etti. Buluşan “Patateste harika bir tonaj var, hoş bir döküm var, hastalık dediğimiz belirtilerin hiçbiri yok. Üreticimiz şuurlu bir formda ilaçlama yaptı. Şuurlu bir sulama yaptığı için hoş mahsul alacak. Şu anda üreticinin elinde patates 1 lira ki daha yeni çıkıyor. Üreticimizin fiyatlar ya düşerse korkusu önümüzdeki günlerde çoğalacak domateste ve biberde olduğu üzere. 4 tane patates markette 4 buçuk lira. Yani üreticide 1 lira olan 4 patatesi poşete koyduğun vakit markette paketlenmiş halde tüketiciye 4 buçuk liraya kıymetli satılmaktadır. Yıllardır yaşanan bir sorun. Üreticiyle tüketici ortasında ki fiyat farkını hiçbir biçimde açamıyoruz. Fiyat dalgalanması olacak” dedi.
“2 liraya sattık 7 liraya yedirdiler”
Süleyman Buluşan “Tepebaşı bölgemizde resmi bin 500 dönüm patates ekimi var. Biz patatesi de soğanı da 2 liradan üste hiçbir vakit asla satmadık lakin bize bunu kışın 7 liraya yedirdiler. Bu patatesi üretip satan üreticimizde patatesi bu fiyata aldı” dedi. Üretici Kenan Kızılay, 1 lira 20 kuruşa ürettikleri patatesin 1 liradan satıldığını vurguladı. Girdi fiyatlarının yüzde 100 arttığını aktaran Kızılay “Masraflarımız çok, geçen yıl gübrenin fiyatı 50 liraydı bu sene 110 lira. 2 katına çıktı. Potasyum nitratın çuvalı 130 liraydı bu sene 210 lira gübrelere eksiksiz artırım geldi. Burada icar tarlalara kıymetli diyorlar. Ayakta güç duruyoruz. 12 dönüm patatesim var benim. Mesela tohumu çok kıymetli bunun tohumu 3 buçuk lira. Olağan bir tohum değil bu. Birde bunun sulaması, damlaması, ekmesi, mazotu, masrafı, gelmesi, gitmesi, ilacı, gübresi her şeyi var” diye konuştu.
Kilosu 15 liradan alıcı bulan Kastamonu Taşköprü sarımsağı, şu anda 30 liraya satılıyor. Vatandaşlar, bir haftada altından daha fazla kıymet kazandırıp yüzde 100 oranında zamlanan sarımsağı alırken bir sefer daha düşünüyor. Kiloyla sarımsak alamayan vatandaşlar için pazarcı esnafı deste ile satış yoluna giderek 1 deste sarımsağı 5 liradan satıyor. Adana’da geçen aralık ayında bahçede 1 buçuk liraya satın alınan limon ise 8 ay boyunca soğuk hava depolarında bekletilerek ağustos ayında halde 6.5 ile 8 lira ortasında satılmaya başladı. Temmuz ayında 20 kiloluk yatak limon kasası 70-80 lira ortasında alıcı bulurken, şu anda pazarcılar 20 kiloluk limon kasasını 160 lirada alıyor. Bir ay içinde yüzde 100 oranında zamlanan limonun fiyatı pazarda 10 liraya satılıyor. Geçen 2 ay boyunca bol bol limon alan vatandaşlar, artık ise fakat yarım kilo limon alıp konutuna götürüyor. Salatalıkta da durum farklı değil. Geçtiğimiz haftalarda kilosu 50 kuruştan satılan ve para etmediği gerekçesiyle dökülen salatalık, artık halde 2.5 liradan, pazarda ise 4 liradan satılıyor.
Korsan satışlar fiyatlara yansıyor
Sarımsak fiyatlarının halden 15 liraya çıktığını ancak korsan satıcılar yüzünden pazarda yüksek fiyata satıldığını anlatan Adana Kabzımallar Odası Lideri Ali Batman “Bizim halde 15 ile 18 lira ortasında değişiyor sarımsak fiyatları. Limon fiyatları kara depolarda tutulduğu için artıyor. Salatalığın son periyotları. Bundan 3 gün öncesine kadar 50 ile 60 kuruştu, bugün 1.5 ile 2.5 lira ortasında satılıyor. Bunun fiyatı daha da yükselir. Şu anda halde salatalık yok. Bunun da nedeni korsan satışlar” tabirlerini kullandı.
“8 ton maliyete 2 ton cebe”
Domates Üreticisi Ülfettin Özgür bu yıl meselelerle birlikte başlayan domates hasadında çiftçinin yüksek maliyet sayıları ve salça fabrikalarının ton başına düşük fiyat vermesi nedeniyle para kazanamadıklarını söyledi. Özgür “Fiyatlar yetersiz kalıyor. Maliyetler çok yüksek. Çalışanlarımız ton başına fiyatla çalışıyor. Eserimizi fabrikalara vermekte problem yaşıyoruz. Fabrikalar eserlerimizi alırken firesine, kalitesine bakarak meseleler çıkartıyorlar. Bu türlü giderse çiftçi takım biçmekten vazgeçecek. Bu yörede genelde sanayi tipi, salçalık domates üretiliyor. Fabrikalara giden eserlerimiz firesine, kalitesine nazaran bedellendiriliyor. Artık onların insafına kalmış. Düşebildikleri kadar düşüyorlar. Ortalama ton başına 400-430 lira ortası para veriyorlar. Ortalama bir tarladan 7-12 ton ortasında mahsul elde ediliyor. Bu yıl bizim bölgemizde 10 ton tarla başına ortalama mahsul oldu. Bunun 8 tonu maliyetlere gidiyor. Kalan 2 ton ile de çiftçi ne yapabiliyorsa onu yapıyor” dedi.
