Mustafa Alp Dağıstanlı
Millet İttifakı’nın CHP’li adayı Ekrem İmamoğlu Pazar 23 Haziran’da yenilenen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini bu defa 806 binden fazla oy farkla kazandı dün de mazbatasını alarak misyona tekrar misyona başladı
Ekrem İmamoğlu zaferinin netleşmesi sonrası birinci demecini verirken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a da davet yaptı
İmamoğlu Ben seçim öncesinde vatandaşlara anlattığım yol haritasına uygun olarak sizinle ahenk içerisinde çalışmaya hazırım ve buna talibim Bunu tüm İstanbullular önünde duyuruyorum dedi
Acaba bu ahenk yakalanabilecek mi Erdoğan idaresi ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’ndeki AKP çoğunluğu bu türlü bir ahenk gösterecek mi
Erdoğan bu davete olumlu bir yanıt vermedi
Üstelik Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın genelgesiyle belediye şirketlerine atama yapma yetkisini liderlerden alma teşebbüsü mahkeme yasaya alışılmamış bulsa da hükümetin bilhassa Ankara ve İstanbul belediye liderlerini rahat bırakmayacağının bir işareti sayılabilir
Erdoğan seçim öncesinde de İmamoğlu’na ve muhalefetin öbür belediye başkanlarına zorluk çıkarabileceklerini birkaç sefer söylemişti
Seçilen liderleri yanlışsız iş yapmazlarsa çalıştırmayız Gerçek iş yaparlarsa destekleriz
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin büyük bir kısmı komitelerin tamamı lider vekilliklerinin tamamı AK Partili Esasen bu yalnızca vitrin süsü olarak seçilse bile belediye başkanlığı yapacak o kadar Vitrin süsü En ufak bir yanlışta karşısına kim dikilecek Meclis dikilecek
Belediye meclisleri
Bu kelamlar gösteriyor ki Erdoğan muhalefete mensup belediye liderlerinin iş yapma kapasitelerini daraltmak hatta engellemek için belediye meclislerinden medet umuyor
Yerel idarelerde meclislerin yetkisini pahasını olumluyor Halbuki merkezi idarede Meclis’in denetleme ve yasama fonksiyon ve yetkilerini budayan başkanlık sistemini savunmuş 16 Nisan 2017 Anayasa değişikliği referandumuyla da bunu gerçekleştirmişti
Şimdi Türkiye’nin en büyük ve kıymetli iki büyük kentinde belediye başkanlıkları muhalefetin belediye meclisi çoğunlukları ise AKP iktidarının elinde
Yerel idareler hukuku üzerine çalışan Dr izmir escort Zülfiye Yılmaz da merkezi idareyle lokal idareler ortasında bir uyumsuzluğun ortaya çıktığını söylüyor
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine uyumlu olarak gücü liderlerde toplayacak bir model hazırlığı yapıyorlardı geçen yıldan beri Hakikaten Nisan’da Gaziantep Büyükşehir Belediyesi cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçtiğini açıkladı örneğin hiç reaksiyon toplamadı
Başkan ve yardımcıları belediye idaresinde aktif olacak meclis bir çeşit pasif tasdik makamına dönecek Lakin bilhassa Ankara ve İstanbul’da hesaplar aksine dönünce bu defa ‘meclisler güçlü bloke ederiz’ telaffuzuna döndüler
Birlikte yaşam
Zülfiye Yılmaz meclislerin güçlü olmasında bir olumsuzluk bulunmadığına dikkat çekiyor Önemli olan her iki organın çıkarı değil yetkilerin temsil edilen nüfus faydasına kullanılması Bu da taraf olduğumuz özerklik kaidesinin 3 hususunun gereğidir diyor Dahası iki organ ortasında çatışma ve sonunda ahengin bir fırsat olduğunu düşünüyor
Zülfiye Yılmaz bu sürecin bir cins cohabitation’u yani farklı görüşteki organların birbirine katlanmasını birlikte yaşayabilmesini gerekli kılacağını düşünüyor
Parlamenter sisteme dair tek kırıntı şu an lokal seviyede var Belediye liderleri bu meclisleri yönetim edebilirse ileride ‘Parlamenter sisteme dair kabiliyetimiz var ulusal seviyede de dönmeliyiz’ argümanı kurulabilir diyor
Belediyelerle ilgili yasal düzenlemeler de bu yaklaşımı mecburî kılıyor zira karşılıklı denetim ve istikrar izmir escort bayan araçlarını içeriyor
Zülfiye Yılmaz eski Danıştay kararlarının da kamu faydasına öncelik verdiğini organlar ve kurumlar ortasındaki ahengi teşvik ettiğini hatırlatıyor
Yine de dikensiz bir yol yok Ekrem İmamoğlu’nun ve Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın önünde
İmamoğlu seçim öncesinde belediyedeki usulsüzlüklerin üzerine gideceğini teşhir hatta dava edeceğini söylemişti Bunlar Erdoğan’ın AKP iktidarının canını sıkabilir ve liderlerin hareket alanlarını daraltıcı ataklara yöneltebilir
Peki tarafların yasal yetkileri kozları sonları neler
Büyükşehir Belediye Meclisi
Belediyenin karar organı İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi Salt çoğunlukla karar alıyor
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin üye sayısı 312 Üyelerin partilere nazaran dağılımı şöyle
AKP 176
MHP 4
CHP 128
İYİ Parti 4
Pek çok icraat için AKP’nin çoğunlukta olduğu İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin onayı gerekiyor
İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri hukuka karşıt gördüğü belediye meclisi kararlarını yine görüşülmek üzere geri gönderebiliyor Meclis ısrar ederse kararlar katılaşıyor Ancak lider bu kararlar aleyhine idari yargıya başvurabiliyor
Yargı bağımsızlığı Türkiye’de tartışmalı olduğundan İstanbul ve Ankara belediye liderleri lehine karar çıkmayabilir ancak liderler da her seferinde bu yargı yolunu kullanarak meclis kararlarını geciktirebilir
Ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi de keyfi davranamıyor
Kanunla verilen vazifeleri escort izmir mühleti içinde yapmayı ihmal eder ve bu durum belediyeye ilişkin işleri sekteye yahut gecikmeye uğratırsa ya da belediyeye verilen misyonlarla ilgisi olmayan siyasi mevzularda karar alırsa İçişleri Bakanlığı’nın bildirimi üzerine Danıştay’ın kararıyla meclis feshediliyor
Tabii İçişleri Bakanlığı AKP hâkimiyetindeki belediye meclisini feshetme yolunu açar mı sorusu da var
Büyükşehir Belediye Başkanı
İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri’nin yetkilerinin pek birden fazla meclisin onayına muhtaç
Belediyenin bağlı kuruluşların ve işletmelerin çalışanını lider atıyor bu atamalarda meclis onayı gerekmiyor
Belediye hizmetlerini genel sekreter ve yardımcıları yürütüyor Genel sekreter belediye liderinin teklifi üzerine Etraf ve Şehircilik Bakanı tarafından atanıyor
Merkezi iktidar burada lidere zorluk çıkarabilir önerdiği bireyleri daima geri çevirerek eski periyottan kalma genel sekreterin işin başında kalmasını sağlayabilir
Belediye Lideri misyondan alınabilir mi
Bir belediye lideri meclisin feshine yol açacak aksiyon ve süreçlere katılması durumunda İçişleri Bakanlığı’nın başvurusu üzerine Danıştay kararıyla misyondan alınabiliyor
Hükümet evvelki devirde birçok HDP’li belediye liderini terör yahut terör örgütlerine yardım ve yataklık gerekçesiyle misyondan uzaklaştırmıştı
Benzer bir şeyi İmamoğlu ve Yavaş için yapılabilir mi
İmamoğlu’nun 23 Haziran’da yenilenen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini 806 binden fazla oy ve 9 üçyol escort puan farkla kazanması yalnızca lideri güçlendirmekle kalmadı hükümetin bu türlü bir hamleyi gündemine almasını da zorlaştırmış oldu
İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi de lideri düşürebiliyor Liderin sunduğu evvelki yıla ilişkin faaliyet raporundaki açıklamalar meclis üye tam sayısının dörtte üç çoğunluğuyla kâfi görülmezse vali belgeyi Danıştay’a gönderiyor Yetersizlik kararını Danıştay da uygun görürse vazifeye seçilen kişinin belediye başkanlığı düşüyor
Ama ne Ankara’da ne İstanbul’da AKP MHP blokunun belediye meclislerinde dörtte üçlük çoğunluğu yok
Büyükşehir Belediye Encümeni
Encümen belediyenin yürütme organı sayılabiliyor ve birtakım alanlarda meclis onayına gerek duymaksızın icraat yapabiliyor
Örneğin çalışma programındaki işlerle ilgili kamulaştırma kararları alıp uygular öngörülmeyen sarfiyatlar ödeneğinin harcama yerlerini belirler umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini saptıyor
Encümenin 5 üyesini meclis 5 üyesini de lider seçiyor Lider encümene de başkanlık ediyor münasebetiyle çoğunluk liderin Gündemi de lider belirliyor
Bütçe
Belediye bütçesinin Büyükşehir Meclisi tarafından onaylanması gerekiyor Rastgele bir nedenle yeni yıl bütçesi kesinleşmemişse evvelki yılın bütçesi uygulanıyor
AKP meclis çoğunluğunun bütçeye onay vermemesiyse partinin yönettiği ilçe belediyelerini de olumsuz etkileyecek bir durum Zira büyükşehir belediye bütçesi ilçelerinkiyle bir arada tek bütçe olarak belirleniyor
İstanbul Büyükşehir Belediye buca escort Meclisi’ndeki AKP çoğunluğu liderin 6 ay içinde hazırlamak zorunda olduğu stratejik planı da ki bütçenin temelini oluşturur onaylamayabilir
Merkezden aktarılan gelirler
Genel bütçe gelirlerinin yüzde 6’sı büyükşehir belediyelerine aktarılıyor Ayrıyeten o büyükşehire bağlı ilçe belediyelerine aktarılan gelirlerin de yüzde 30’u büyükşehire ayrılıyor Cumhurbaşkanı bu oranları azaltamaz yani cezalandıramaz fakat iki katına çıkarma yetkisini de kullanmayı tercih etmeyebilir
Ayrıca belediyelerin borçları var Hazine ve kamu kuruluşlarına olan borçlar için gelirlerinden kesinti yapma temellerini belirleme yetkisi de Cumhurbaşkanı’nda
Başkanlar doğal bir de öteki kurumlar tarafından uygulanan dolaylı engellemelerle karşılaşabilirler Hafta başında bu türlü bir örnekle karşılaştık Ankara Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın atadığı Halk Ekmek idare konseyine Ankara Ticaret Odası Ticaret Bakanlığı’nın talimatı uyarınca onay vermedi
Meclisten hükümetten öbür kuruluşlardan gelen engellemelere karşı liderlerin en büyük kozu halk
İmamoğlu da Yavaş da meclis toplantılarını canlı yayımlayacaklarını her icraatlarını her kararlarını her ihaleyi halkın gözü önünde yapacaklarını duyurmuştu Hasebiyle meclis liderin bir icraatını engellerse İmamoğlu’na yahut Yavaş’a karşı çıkmış olmayacak o icraattan o hizmetten yararlanacak Ankaralıları ya da İstanbulluları karşısına alacak
‘Baskıyı hissedecekler’
Aynı şey hükümet için de geçerli Lideri engelleyelim derken kendi seçmeninin hizmet almasını da önlemiş olacaklar
Meclis oturumların kapalı yapılmasını isteyebilir lakin bu tavır da onları makus durumda bırakmaya aday
Başkanlar belediye meclisinin hükümetin TOBB üzere öteki kurumların bütün engelleme teşebbüslerini halka sergileyecek böylece bu kurumları ve organları önemli bir meşruiyet krizine itecek
İstanbul’da 23 Haziran’da yenilenen seçimde İmamoğlu 39 ilçenin 27’sinde kazandı AKP’nin elindeki 13 ilçede bile
Yerel idareler hukuku üzerine çalışan Dr Zülfiye Yılmaz da bu durumun büyükşehir meclisindeki istikrarları değiştirebileceği kanısında zira Yılmaz’a nazaran AKP’li kimi belediye liderleri da kendi ilçe nüfuslarının birçoklarının İmamoğlu’nu desteklemiş olmasının baskısını üzerlerinde hissedecekler
