İstanbul hal fiyatlarına bakıyorum;
Domates (Beef) 5,00 – 6,00 lira
Domates (Antalya) 6,00 – 8,00 lira
Domates (Pembe) 4,00 – 6,00 lira
Patates 1,5 – 5 lira
Salatalık (Çengelköy II.) 1,5 – 2 lira
Kuru soğan 1- 2 lira
***
Şu an birçok eserin hasat vakti. Hatta bu yıl birçok eserde rekolte epeyce yüksek. Ancak raflarda fiyatlar düşmüyor.
Ya da tarlada düşen fiyatlar raflarda direncini koruyor.
Bunlar artık bildiğimiz sonuçlar.
Hatta şu savlı cümleleri de başta TV5 olmak üzere çok kullandım: “Bundan sonra ülkemizde tarlada eserler parasız olsa bile raflarda artık makul fiyatların atına satılamaz.”
Satılamaz zira kurduğumuz sistem bu.
Artık ucuzluk hayal…
Yukarıda yazdığım eser fiyatlarının yarısını bırakın, 1/3 fiyatına dahi malını satmak için can atan sayısız çiftçi vardır. Lakin satamazlar…
Çünkü sistem çiftçiye yüksek fiyat imkanı vermiyor.
Ama birebir sistem tüketiciye de ucuz eser alma imkanı vermiyor. Hatta çok daha acı gerçeği söyleyeyim, bu sistemde o denli aracı vs. de kazanmıyor.
Burada iki temel sorun var: 1- Özel yollar ve yüksek akaryakıt fiyatları (toplam taşıma maliyeti) artık eser başına tarla maliyeti ile yarışır oldu. 2- Verimsiz perakende sistemi (ağırlıklı olarak zincir market yoğunluğu) toplam maliyetleri yükselttiği için, devletin kesinti ve vergileriyle birleştiğinde pazarcı dahi ucuza mal satamaz oldu.
Kısaca kurduğumuz sistem bir sürünme sistemi oldu.
Fiyatlar yüksek lakin kimse kazanamıyor. Çiftçi de sürünüyor, tüketici de… Hatta aracı örgütler bile sürünmek durumunda.
***
Çalışma hayatımız da tıpkı.
Çalışırken yüksek maliyetler ve verimsiz ekonomik yatırımlar nedeniyle fiyatlar sürünüyor. Biraz okudun ve yüksek fiyat talebin oldu mu devlet maliye siyaseti ile derhal vergi dilimlerini dayatıyor. Taban fiyatın bile en düşük vergi diliminden yılı tamamlayamadığını gördüğümüzde halimiz birçok anlarsınız.
Sistem minimum maaşları destekliyor. Minimum fiyatı, taban emekli maaşını, taban memur maaşını.
Asgarinin dışına çıkan yanıyor.
Emeklilik sistemimizde o denli. Taban emekli maaşı için çalış, gerisi boş. Çok çalışıp yönetim eder bir emekli maaşı hayali kuruyorsanız işiniz güç.
Asgari emekli maaşları devletin katkısı ile yasal oranların üzerine çıkartılıyor fakat daha üst maaşlar minimum emekli maaşına lakin yetiyor.
Hatta evvelce yüzde 70 maaş bağlama oranı evvel yüzde 50’ye ve sonrada yüzde 35’e düşürüldüğü için, artık çok çalışmak emekli maaşının da düşmesi demek oluyor.
Kısaca çalışırken de süründüren sistem emekli olunca da süründürmeye devam ediyor.
İnsanca yaşama kriterini oluşturmayı, çok çalışmayı ödüllendirmeyi, siyasetin ağzına bağlı olamayacak bir tertibi bir türlü kuramıyoruz.
***
Topluma sürünme sistemi getirdik ancak yeterli bir şey yok mu?
Elbette var…
İtibardan tasarruf etmeyen DEVLET.
En üstten en alta kadar prestijin en narin örneklerini görebilirsiniz. Belediye liderinin makam araçlarını, rektörlerin makam odalarını, kayyumların özel banyolu odalarını vs.
Orman yangınlarını söndürecek uçak tartışması yapıyoruz lakin bir bakanımız Arjantin’den özel uçakla dönüyor. Öteki bakanlarımız Yeni Zelanda’ya özel uçakla gidiyor…
Kısaca prestijimizi son derece titizlikle koruyoruz. Aslında vatandaşta bunu istiyor. Kendisi sürünmeye razı formda devletinin prestijinin yüksek olmasını tercih ediyor.
KARAR sizin.
İster devletin prestiji ile yetinin;
isterseniz ayağa kalkın.
Siz bilirsiniz.
