Gökçer Tahincioğlu
Anayasa Mahkemesi, yaklaşık 1 yıl tutuklu kaldıktan sonra Şubat 2018’de tahliye edilen ve vatandaşı olduğu Almanya’ya dönen gazeteci Deniz Yücel’in ferdî başvurusunu karara bağladı ve haklarının ihlal edildiğine karar verdi. Cezaevinde azap gördüğünü açıklayan Yücel’in faaliyetlerinin gazetecilik kapsamında olduğuna hükmeden mahkeme, PKK yöneticilerinden Cemil Bayık’la röportaj yapması konusunda da tüm gazetecileri ilgilendiren bir yoruma imza attı. Yüksek Mahkeme, makul kriterler sıralayarak, örgüt yöneticileriyle yapılan faaliyetlerin de gazetecilik kapsamında olduğunu bildirdi.
Tutuklu bulunduğu süreçte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere politikler tarafından ağır biçimde eleştirilen, ajanlık yaptığı ve terör örgütlerine hizmet ettiği söylenen Deniz Yücel, Almanya’nın teşebbüslerinin de tesiriyle Şubat 2018’de tahliye edildi. Yücel, tahliye olduktan çabucak sonra vatandaşı olduğu Almanya’ya döndü. Anayasa Mahkemesi ise öteki kritik tüm evraklar üzere Yücel’in haksız biçimde tutuklandığına yönelik başvurusunu tahliye olup Almanya’ya döndükten, dava gündemden düştükten sonra karara bağladı.
Başvurudan yaklaşık 2 yıl sonra karara bağlanan ferdî müracaat ile ilgili kararda, Yücel hakkındaki soruşturmanın emniyete gönderilen bir maille başlatıldığı anlatıldı. Kararda, şöyle denildi:
“Mailde Redhack isimli hacker kümesinin bir bakanın mail hesabını hacklediği, maillerin terörist kümenin açtığı yeni bir mail adresine gönderildiği belirtilmiştir. Mailde ayrıyeten bu örgütle alakalı bir kişi tarafından Twitter üzerinden sohbet odası açıldığı, müracaatçının da ortalarında bulunduğu kimi bireylerin sohbete dâhil edildiği, maillerin buraya transfer edildiği ve bunların nasıl servis edileceğinin tartışıldığı tez edilmiştir. Emniyet Müdürlüğü tarafından yapılan araştırmalar sonucunda müracaatçının kelam konusu sohbet odasındaki bireyler ortasında yer aldığı tespit edilmiş, Cumhuriyet savcısının talimatıyla bu şahısların gözaltına alınmasına karar verilmiştir. Savcılık, başvurucuyu PKK/KCK terör örgütünün yöneticisi pozisyonunda olan Cemil Bayık ile röportajlar yaparak terör örgütünü yasallaştırma teşebbüsüne katkı yaptığı, yazılarında terör örgütünün hareketlerini eleştirmediği, güvenlik güçlerinin operasyon ve süreçlerine yönelik olumsuz algı oluşturduğu savlarıyla tutuklanma istemiyle Sulh Ceza Hâkimliğine sevk etmiştir. Sulh Ceza Hâkimliği; müracaatçının terör örgütü propagandası yapma, halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme kabahatlerinden tutuklanmasına karar vermiştir. Müracaatçının tutuklama kararına itirazı reddedilmiştir.”
Bayık’la röportaj “gazetecilik”
Kararda, Yücel’in PKK yöneticilerinden Cemil Bayık ile röportaj yaptığı, röportajda PKK terör örgütüne legal bir yapıymış izlenimine yer verildiği ayrıyeten müracaatçının öbür kimi yazılarında da terör örgütünün propagandasını yaptığı, halkı kin ve düşmanlığa tahrik ettiği suçlaması incelendi.
Kararda, “Röportajlara dayalı haber bildirimi, basının kamu çıkarlarının koruyuculuğu rolünü yerine getirmesinde değerli araçlardan biridir. Bir röportaj esnasında diğeri tarafından lisana getirilen görüşlerin yayınlanması sebebiyle bir gazetecinin suçlanması kamu çıkarını ilgilendiren bahislerin tartışılmasında basının katkısını önemli biçimde engelleyebilir” denildi.
Kararda, Yücel’in röportaj verenin açıklamalarını tasdik edici bir tavır sergilediği, terör örgütünün propagandasını yaptırma maksadıyla röportaj vereni yönlendirici sorular sorduğu sonucuna ulaşılamadığı vurgulandı. Röportajın örgüt propagandası yapma saikiyle gerçekleştirildiğine yönelik olguların ortaya konulamadığı belirtildi.
Yücel’in tutuklanmasına münasebet gösterilen öbür yazılarının da politik tenkit niteliğinde ve münasebetiyle tabir özgürlüğünün garantisi altında olduğu belirtilen kararda, bu yazıların cürüm işlendiğini gösteren kuvvetli belirti olarak kabulünün mümkün olmadığı söz edildi.
Kaynaklarla görüşülür
Kararda, “Gazetecilerin haber sağlayabilmek emeliyle olabildiğince çeşitli kaynakla görüşebilmesi mümkündür. Terör örgütü üyeleriyle irtibat kurmak gazetecilik dışında diğer bir gayeye yönelik olarak gerçekleştirilmişse suçlama konusu olabilir. Bu durumda da irtibatın gazetecilik dışında diğer bir emelle gerçekleştirildiğinin somut olgularla ortaya konulması gerekir. Lakin soruşturma makamlarınca bu türlü bir olgu ortaya konulamamıştır” yorumu yapıldı.
Bu nedenle, Anayasa’nın 19. hususunda teminat altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği sonucuna varıldı.
Basın özgürlüğüne müdahale
Kararda, Yücel’in tutuklanmasına destek gösterilen olguların temelde gazete yazılarından oluştuğu, tüzellik kuralını sağlamayan tutuklama üzere ağır bir önlemin, tabir ve basın özgürlükleri bakımından demokratik bir toplumda gerekli ve ölçülü bir müdahale olmadığı vurgulandı. Kararda, şu yorum yapıldı:
“Suça husus yazıların yayımlandığı devirde kamuoyunun bir kesitinin ve muhalefet partilerinin başkanlarının lisana getirdiklerine misal görüşleri müracaatçının yazılarında tabir etmesi nedeniyle hakkında tutuklama önlemine başvurularak söz ve basın özgürlüklerine müdahale edilmesinin hangi zorlayıcı toplumsal gereksinimden kaynaklandığı anlaşılamamıştır. Tutuklama münasebetlerinde, yayımlanan yazılar dışında rastgele bir somut olgu ortaya konulmadan müracaatçının tutuklanmış olmasının söz ve basın özgürlüklerine yönelik caydırıcı bir tesir doğurabileceği açıktır.”
Bu nedenle de anayasa’nın 26. ve 28. unsurlarında garanti altına alınan söz ve basın özgürlüklerinin ihlal edildiği belirtildi.
“İşkence gördüm”
Yücel, Almanya’ya döndükten sonra yaptığı açıklamada, şunları söylemişti:
“Ben, Silivri 9 No’lu cezaevinde üç gün boyunca azaba maruz kaldım. Tahminen Türkiye Cumhurbaşkanı’nın ya da yakın etrafının talimatıyla, fakat her hâlükârda onun tarafından maksat gösterilerek, onun sorumluluğunda azap gördüm. O denli ya da bu türlü yaşadıklarımın bir numaralı sorumlusu, Recep Tayyip Erdoğan’dır. 3 Mart Cuma ve tekrar 5 Mart Pazar (2017) günü Cumhurbaşkanı’nın beni amaç göstermeye başlamasıyla, 6 Mart Pazartesi günü, beni avukat görüşüne götürmek üzere altı gardiyan kapıma geldi. (…) Bu küme, üst aramayı, o ana kadar hiç karşılaşmadığım bir kabalıkla yaptı. “Vatan haini”, “Alman ajanı” gibi hakaretlerle hitap ediyor, Cumhurbaşkanı’nın hakkımda sarf ettiği hakaretleri tekrarlıyorlardı… Yeniden birebir altı kişi gelmişti, eşyalarımı dağıtıyor, sakladığım birkaç gazete kupürünü – ki elimde o anda manevi kıymet taşıyan tek şey buydu – çöpe atmaya zorluyor ve tekrar küfürler savuruyorlardı. Ve hücrelerde, koridorlardan farklı olarak kameralar olmadığı için ayaklarıma tekmeler, göğsüme ve sırtıma atılan yumruklarla birinci kere darp edildim. Yücel üçüncü sefer azabın dozunun daha da arttığını belirterek, “Nitekim üçüncü gün şiddetin ölçüsü tekrar yükseldi ve yüzüme vuruldu ve kameraların olmadığı merdivenlerde, duvara itilip başıma atılan yumruklarla darp edildim.”
